Algemeen - Checklist bierbrouwen
Voordat ik ga brouwen maak ik altijd even een checklist. Omdat ik maar een paar keer per jaar brouw, ongeveer om de 6-7 weken vergeet ik wel eens het een en ander. Door de checklist te gebruiken weet ik altijd waar ik op dat moment sta.
Klik op de link hieronder om mijn checklist te downloaden (rechtsklikken - Opslaan als).
[edit] Inmiddels heb ikzelf de checklist niet meer nodig :-)
Bottelen - Suiker toevoegen tijdens bottelen
Tijdens het bottelen moet er suiker toegevoegd worden om koolzuur te vormen. Nu kun je in elk flesje een schepje suiker doen. Maar dit is best veel werk, vooral als je veel flesjes moet bottelen. Er is ook een andere optie.
- Giet de inhoud van de mandfles in een andere mandfles en laat de droesem achter
- Weeg 5-8 gram suiker per liter bier af
- Meet 2 tot 3 keer de hoeveelheid water af, 5 gram suiker per liter wort is dan 10-15 ml water
- Voeg het suiker en water samen
- Kook het suikerwater
- Afkoelen hoeft niet perse
- Voeg de suikerwater toe aan de gistfles en roer of zwenk de wort goed
Ik werk meestal met batches van 25 liter bier. Dit betekend 125-175 gram suiker in 250-450 ml water. Voor de zekerheid kan de mandfles gewogen worden om te bepalen hoeveel liter vloeistog erin zit. Het gewicht hieronder is zonder de mand!
| 5 liter | 1600 GR |
| 10 liter | 3 KG |
| 20 liter | 3,4 KG |
| 25 liter | 3,9 KG |
Op deze manier zit er in elk flesje evenveel suiker.
Algemeen - Inhoud propaan gasfles bepalen
Ik maak gebruik van een propaan gasfles van Primagaz, zo'n grijze van staal. De gasinhoud van deze flessen is 10,5 KG volgens de website. Op de fles staat het lege gewicht van de fles, in mijn geval 12,3 KG. In totaal zou een volle fles dus 22,7 KG wegen. Op deze manier is d.m.v. wegen goed in de gaten te houden hoeveel gas er nog in de fles zit. Het mag natuurlijk niet gebeuren dat de fles leeg komt te staan tijdens het brouwen.
Bottelen - Etiketten maken
(oud nieuws) Aangezien ik niet zo handig ben met Photoshop ben ik opzoek gegaan naar een eenvoudiger programma. Voor het maken van mijn etiketten gebruik ik nu Photofiltre, klik hier voor de website. Het programma is niet alleen eenvoudiger maar ook erg betaalbaar. Met wat oefening kun je na een paar avonden een leuk etiket maken.
Na het maken van een etiket print ik het uit op normaal kopieer papier. Daarna plak ik het op de flesjes met een pritt stick.
Als ik geen zin heb om mooie etiketten te maken print ik gewoon alleen de naam en botteldatum op op een zelf klevend etiket van de Hema.
Sinds 2013 gebruik ik Photoshop om mijn etiketten mee te maken. Deze print ik in zwart-wit uit met een hele oude tweede hands Zebra carbon etiketten printer.
Algemeen - Checklist bierbrouwen
Algemeen - Volg een workshop
Heb je ook interesse in het brouwen van je eigen bier. Dan kan ik je absoluut een Workshop bierbrouwen aanraden bij de Brakke Brouwer. Je leert in 1 dag best veel en kunt zo bepalen of je er verder mee wil. Geef je hier op voor een workshop.
Brouwen - Dikte van het beslag
Onder 'beslag' word verstaan het mout met water dat bij het aanvangen van het brouwen wordt gestort. Een gemiddeld beslag is 3,5 liter water per kilo mout.
Bij een dik beslag zit er relatief veel mout in de hoeveelheid water. Dit is geschikt voor een donker en zoet bier.
Gemiddeld 3 tot 3,5 liter water per 1 kilo mout
Bij een dun beslag zit er relatief minder mout in de hoeveelheid water. Dit is geschikt voor een lichter en droog bier. Gemiddeld 3,4 tot 4,5 liter water per 1 kilo mout
Beslagdikte kan globaal berekend worden: "liter gewenst bier / hoeveelheid kilo mout"
B.v. 20 liter / 4,5 kilo = 4,44 dus een dun beslag voor een licht biertje
Vergisting - Wyeast gist starten
Om je brouwsel goed te laten gisten heb je goede gist nodig. De zakjes van Wyeast zijn prima en werken vrijwel altijd. De zakjes van Wyeast moeten wel eerst gestart worden, dit kan op drie manieren.
1) Volgens de instructie op de verpakking moet je een giststarter maken.
2) Je kunt het zakje een paar uur voordat je het nodig hebt smacken. Roer de gist direct na het koelen door je wort en houd het goed in de gaten.
3) Je kunt ook het zakje smacken en dus je gist starten via de volgende procedure. Bekijk de fabricage maand, trek dit van de huidige maand af. B.v. Het is nu maand 11, de fabricage maand is 5, je houd 6 over. Je kunt 5-6 dagen voordat je gaat brouwen het zakje al smacken en op kamer temperatuur bewaren.
Als het zakje bol wordt zet het dan terug in de koelkast.
Let wel dat als de gist te lang van te voren gestart wordt er misschien te weinig gistcellen overblijven. Zorg ervoor altijd een zakje korrelgist in huis te hebben voor het geval de gisting niet op gang komt.
In de regel moet je waterslot binnen 24-48 uur gaan pluppen. Eventueel schudden van het gistvat kan een beetje helpen on het gisten op gang te helpen
Algemeen - Flessen en apparatuur reinigen
Om geen infectie in het bier te krijgen is het nodig om schoon te werken. Dit geldt tijdens het brouwen, maar ook tijdens het bottelen. De flesjes moeten stuk voor stuk brandschoon zijn. Zo ga ik te werk:
Apparatuur
De hevelfilter, slangen, roerspaan, ketels en gistvat dienen allemaal ontsmet te worden. Ik doe dit met warm water met daarin wat Chemipro Oxi of Puro Oxi. Chemipro Oxi is een gemeen goedje, de apparatuur hoeft maar 2-5 minuten in contact te zijn met het water / oxi mengsel. Naspoelen schijnt niet nodig te zijn, maar ik doe het wel. Puro Oxi is wat vriendelijker. Ook dit mengsel hoeft maar 2-5 minuten in contact te zijn met de apparatuur. Naspoelen is aanbevolen. Voor beide reinigingsmiddelen geldt dat er 4 gram per liter nodig is, dit is ongeveer 1 eetlepel.
Flesjes
Als ik een flesje leeg heb spoel ik het direct om en bewaar het op z'n kop in bv een krat. Op de dag dat er gebotteld wordt worden de flesjes per 4 in de gootsteen ondergedompeld in een mengsel Chemipro Oxi of Puro Oxi. Ik laat de flesjes een tijdje staan met het goedje erin. Daarna wordt de binnen en buitenkant goed gespoeld. Via de opening kun je tegen het licht in kijken om te zien of de binnenkant schoon is. De vulslang en andere apparatuur dat nodig is voor het bottelen worden ook ondergedompeld.
[edit] sinds 2018 gebruik ik een flessenspoel apparaat van Avinnatore. Met dit apparaat is het spoelen van de flesjes voordat er gebotteld word heel eenvoudig.
Brouwen - Het beslag op temperatuur houden tijdens het rusten
Tijdens het maischen word het beslag (mout - water mengsel) een aantal keren verwarmd. Tussen het verwarmen door dient het beslag voor bepaalde tijd te rusten (de tijden vind je in het recept). Het rusten moet op een constante temperatuur gebeuren. De meest gangbare rust temperaturen zijn 62, 72 en 78 graden.
Om je beslag tijdens het rusten op deze temperatuur te houden hoef je geen ingewikkelde dingen te doen. Ik gebruik hiervoor een slaapzak die ik eens voor een tientje heb gekocht. De eenpersoons slaapzak worden voor het rusten over de maisch ketel getrokken en isoleert voldoende om het beslag een uur constant op temperatuur te houden.
Bottelen - Suiker toevoegen NA het bottelen
Laatst was ik 'vergeten' om suiker toe te voegen tijdens het bottelen. Na een maand in de flesjes was er dus geen koolzuur ontstaan. Het bier was heerlijk, maar zonder koolzuur is het toch niet af. Ik heb daarom alle flesjes geopend en er alsnog een halve theelepel kristalsuiker aan toegevoegd.
Dit moet wel voorzichtig in de gootsteen gebeuren. Direct na het toevoegen van een paar korrels suiker kan het bier eruit spoelen. Als je dit even een paar minuten laat staat is het bier weer rustig en kun je de rest van de suiker toevoegen.
Brouwen - Hoe lang duurt het brouwen van bier
Dit is een veelgehoorde vraag. Het is wat lastig te beantwoorden, want van inkoop dat een drinkbaar biertje kan wel 5 maanden overheen gaan. Vandaar maar even een opsplitsing van de gemiddelde tijden. De tijden zijn ook nog eens afhankelijk van het recept en de hoeveelheid. Ik brouw altijd 25 liter.
| Bedenken of zoeken van een recept | Van 10 minuten tot meerdere uren | ||
| Aankoop ingrediënten | Van 30 minuten tot een paar uur, als ik het ga halen | ||
| Wegen en schroten | 1,5 uur | ||
| Opbouwen brouw spullen | 2 uur | ||
| De brouwdag (excl. opruimen) | 5 tot 7 uur afhankelijk van het recept | ||
| Reinigen en opruimen | 2 uur | ||
| Hoofd gisting | 4 tot 7 dagen in het gistvat | ||
| Nagisting / rijping | 4 weken tot 2 jaar (!) in de gistfles | ||
| Bottelen en reinigen van flessen | 4 uur per batch | ||
| Rijpen op fles | Van 4 weken tot een paar jaar |
Brouwen - pH waarde aanpassen
Meet bij elke brouw de pH waarde van het beslag. Per recept kan deze waarde anders zijn, dit wordt veroorzaakt door de mout en het water. De pH waarde van alleen het brouwwater controleren heeft daarom geen zin. Eventueel kan het beslag zuurder worden gemaakt. Donkere mout geeft een lichtere pH waarde dan lichte mout. De pH waarde moet tussen de 5.6 en 5.4 zitten, dit is te meten met een pH papiertje.
Ingrediënten - Ingrediënten bewaren
Alle ingredienten kunnen bederven. Op een zaklje gist staat altijd een fabricage datum, gist is slechts een aantal maanden te bewaren. Doe dit onder in de koelkast.
Hop heeft een uiterste houdbaarheid datum. Bewaar hop altijd goed afgesloten in de koelkast. Hop is goed te bewaren in plastic bakjes of afsluitbare zakjes.
Mout kan worden bewaard in plastic tonnen, het liefst in het donker, maar hoeft niet in de koelkast.
Hoe bewaar en drink ik het bier?
Bier van een mini brouwerij behandel je anders dan bier van een commerciële brouwerij.
Bewaar het bier donker en rechtop Donker bewaren zodat er niet teveel druk ontstaat in de flesjes en de flesjes heel blijven. Rechtop zodat dode gistcellen naar de bodem zakken en het bier helder wordt.
Het bier is drinkbaar in de maand, of liever een aantal maanden na de datum op de fles. Lang bewaren beïnvloed de smaak positief, zeker bij zware bieren. Zet het bier 48 uur voor gebruik in de koelkast, het bier zal dan wat helderder worden.
Schenk het bier rustig in Een mini brouwerij heeft geen professionele filter installatie. Het laatste beetje zal daardoor troebel zijn. Je hoeft dus niet het hele flesje leeg te schenken, zo houd je het bier helder. Bij een donker bier zul je geen troebelheid aantreffen.
Koud of warm drinken De keuze is aan jou. Sommige bieren smaken beter als ze koud zijn, andere vooral zware bieren als ze wat warmer zijn.
Ingrediënten - Hopsoorten, bitterhop, aromahop en alphazuur
Voor het brouwen van bier word gebruik gemaakt van Bitterhop en Aromahop. Sommige hopsoorten zijn geschikt voor zowel bitterheid als aroma's. Bitterhoppen hebben een hoger Alphazuur (5,5-21%) dan Aroma hoppen (3-12%). Bitterhoppen worden 60-90 minuten gekookt en Aroma hoppen 0-30 minuten.
| Bitterhop | Aromahop | Bitter en Aroma |
| Simcoe 11,5-15% | Cascade 5,5-9% | Amarillo 8-11% |
| Summit 15-17% | Willamette 4,5-6,5% | Challenger 6,5-8,5% |
| Fuggle 3-5,6% | Citra 10-12% | |
| Saaz 2,5-4,5% | Northern Brewer 8-10% | |
| Golding 3-6,5% | Brewers Gold 6-7% | |
| Hallertau Mittelfruh 3-5,5% | Centennial 7-12% | |
| Hallertau HersBrucker 1,5-4% | ||
Zie hier een website met veel hopsoorten en hun eigenschappen en alternatieven 
Zie hier voor een lange lijst met hopsoorten en hun eigenschappen (2MB)
Brouwen - Diverse tips
Je kunt gerust de 42 graden stap overslaan. Door te starten bij 62-63 graden zal het schuim langer blijven staan. Het bier krijgt hierdoor ook meer body!
Een vol bier
Wil je een vol bier dan zul je korter (10 minuten) moeten maischen op 62-63 graden en langer (45-60 minuten) op 72 graden.
Een droger lichter bier
Een droger bier dat verder doorgist is te verkrijgen door langer (45-60 minuten) te maischen op 62-63 en korter (10-15 minuten) op 72 graden.
Een droger en lichter bier vereist een dun beslag. bv 3,5-4 liter water per kilo mout.
Een zoet (donker) bier
Een dikker beslag zal een zoeter bier opleveren. Een dik beslag is ook goed geschikt voor donkere bieren. Gemiddeld is dit 2,3-2,7 liter water per kilo mout.
Teveel koolzuur vermijden
Teveel koolzuur ontstaat meestal door te veel suiker tijdens het bottelen. Het kan ook zijn dat het bier nog niet uitgegist is. Een infectie kan ook teveel schuim geven. Gangbaar is 5-8 gram suiker per liter. Koolzuur is niet bij elk type bier prettig. Voor een stout gebruik ik vaak 4 gram per liter.
Juist spoelen
Spoelen is een belangrijk proces waarbij de suikers met de vloeistof uit de maisch worden gespoelt. Laat voordat je gaat spoelen de maisch 5-10 minuten staan om het filterbed te vormen. Filter eerst een paar liter en gooi dit terug in maisch pan. Dit dit zonodig nog een keer tot de wort helder is. Het spoelen kan wel een uur in beslag nemen en is klaar als het laatste beetje wort uit te pan een SG van 1010 heeft.
Algemeen - Wat zijn de kosten van een brouwsel
Het ligt er uiteraard aan welk type bier er gebrouwen word. Als voorbeeld nemen we 18 liter van Den Enghel tripel:
| 5000 gram Pilsmout 3 EBC | 6,75 per 5000 gram |
| 500 gram Munichmout 17 EBC | 2,95 per 1000 gram |
| 500 gram Tarwemout 4 EBC | 2,85 per 1000 gram |
| 40 gram Hallertau Mittelfruh hop | 4,95 per 100 gram |
| 20 gram Hallertau Hersbruckerhop | 4,95 per 100 gram |
| 500 gram Rietsuiker | 3,25 per 1000 gram |
| 5 gram Iers mos | 3,45 per 50 gram |
| 1 zakje Wyeast 1214 XL Belgian abbey gist | 6,49 per stuk |
| Koriander en kruidnagelen | 0,50 |
| Totaal | €36,14 |
Prijzen zijn van februari 2018
Exclusief verzendkosten, flesjes, doppen, etiketten, water en gas!
Vergisting - Zelf gist opkweken en starten
| Zorg dat je altijd wat zakjes droge gist in je koelkast hebt liggen voor het geval onderstaande mislukt |
| Koop een paar pakjes appelsap en twee flesje verse La Trappe Dubbel, of ander bier dat nagist op de fles |
| Laat de flesjes een paar uur met rust zodat de restanten gist naar de bodem zakken |
| Probeer zo schoon mogelijk te werken en gebruik waar mogelijk Starsan |
| Schenk beide flesjes heel voorzichtig uit en laat ong 1 cm depot in de fles |
| Desinfecteer de bovenkant van het pakje appelsap en het rietje met Starsan |
| Steek het rietje in de aluminiumfolie van de appelsap en knijp het pakje leeg in het flesje |
| Schud de flesjes voorzichtig nadat je ze hebt afgesloten met een ballon |
| Wacht rustig tot de ballon rechtop staat, dit duurt 24-48 uur bij een temperatuur van ongeveer 22 gr |
| Voor het vergroten van de giststarter los je 1 deel moutextract op in 10 delen water |
| Kook gedurende 10 minuten en schenk de oplossing in een afgesloten Erlemeijer |
| Sluit de Erlemeijer en laat de fles nu afkoelen bv onder de kraan |
| Giet de inhoud van het bier flesjes waaraan je appelsap heb toegevoegd bij de moutextractoplossing |
| Zet de erlemeyer op een megneetroerder en wacht rustig totdat het waterslot duidelijk gaat werken, 24-36 uur. Vergeet je roervlo niet toe te voegen |
| Laat de starter staan totdat de activiteit van het waterslot minder wordt en de kleur van je starter die van koffie verkeerd heeft |
| Zet de starter in een koelkast om de gist te laten bezinken of om te bewaren voor een paar dagen. |
| Giet de vloeistof dat boven de gist staat af (ong. 80%), je gooit dus niet alle vloeistof in je wort! |
Als de starter klaar is heb je voldoende gist voor 20-25 liter wort met een begin SG tot 1100. Als de starter eerder klaar is dan de bedoeling is kun je de gist in de koelkast bewaren tot maximaal een week.
Om zelf uit te rekenen hoeveel gist je nodig hebt kun je yeast pitch rate calculator van Brewersfriend gebruiken
Algemeen - Eisbock maken
Eisbock is een methode om op een eenvoudige manier meer alcohol uit bier te verkrijgen. Dit gebeurd door het bier in de vriezer te leggen. Hierbij zal het water eerder bevriezen dan de alcohol. Door erna het bier te ontdooien, zal eerst de alcohol en smaakstoffen vrij komen. In feite krijgt je een geconcentreerde variant van je bier doordat het water achterblijft in de petfles.
| - Doe 3 flesjes zwaar bier in een 1,5 liter petfles. Bv Chimay Blauw, Dubbel Bock, Gulden Draak of een thuis brouwsel |
| - Op dit moment is het ook een leuk idee om er bv fruit aan toe te voegen |
| - Leg de petfles in de vriezer en zorg ervoor dat alles goed bevriest, dit kan 48 uur duren |
| - Als je de Eisbock wil drinken haal de petfles dan uit te vriezer en zet deze op z'n kop in een glas oid |
| - Na verloop van tijd begint de alcohol met de smaakstoffen in het glas te druppelen. Na een tijdje is het ijs in de fles helder wat betekend dat alle alcohol en smaakstoffen eruit zijn gelopen |
| - Je hebt nu een zeer geconcentreerde versie van het bier met wel 12-25% alcohol met heel veel smaak. Proost |
Klik hier om de Struise Eisbock Tool te downloaden Hiermee kun je het alcohol percentage van je Eisbock bij benadering uitrekenen.
Brouwen - Vol of droog bier
Via onderstaand schemaatje kun je zelf bepalen wat de verhouding tussen vol en droog bier word:
| Voller bier | Droger bier | |||
| Temperatuur | Minuten | Temperatuur | Minuten | |
| 62 graden | 0-10 minuten | 62 graden | 45-60 minuten | |
| 72 graden | 45-60 minuten | 72 graden | 10-15 minuten | |
Vergisting - Van welk bier kan ik gist opkweken
Vergisting - Vergistingschema (bovengist)
Voor een goede vergisting is het belangrijk om tijdens het proces de temperatuur zo constant mogelijk te houden. Thuis is dit erg lastig. Als je ruimte genoeg hebt is het aan te raden om een gistkast te bouwen, bv van een oude koelkast.
Na het brouwen en koelen vind de hoofdvergisting plaats. Bij een bovengistend bier gebeurd dit op 15-25 graden afhankelijk van het gisttype. Op het gistzakje of website van de fabrikant staat altijd de ideale temperatuur vermeld. De hoofdvergisting duurt 2 tot 5 dagen bij een zo constant mogelijke temperatuur. Als het SG 5 tot 10 punten boven het verwachte eind SG is gekomen kan er worden overgegaan op nagisting.
De nagisting gebeurd in mijn geval in een glazen gistfles. Het bier word dus na de hoofdvergisting overgegoten van een plastic vat naar de fles. Ik doe dit om verder te kunnen experimenteren met toevoegingen. Het brouwsel word bv opgesplist in 2 kleine flesjes van 10 liter met in elke fles een andere toevoeging. De nagisting duurt 1 tot 5 weken op dezelfde temperatuur of iets hoger als de hoofdvergisting.
Als je een plek hebt waar je je bier op 0-3 graden kan bewaren dan is na de navergisting lageren een optie. Tijdens dit proces zal het bier helder worden.
Voor de meeste kant en klare gist is 1 zakje geschikt voor 20 liter wort. Als je meer wort hebt dan gebruik je een extra zakje. Op het zakje staat ook wat de maximale SG waarde is waarbij de gist nog werkzaam is.
Na het bottelen (met suiker) zet je de flesjes weg op dezelfde temperatuur als tijdens de hoofdvergisting. Door het toevoegen van suiker zal er hergisting in de fles plaatsvinden. Dit duurt ongeveer 5 dagen!.
Ingrediënten - Welke suiker gebruiken
Welke suiker er tijdens het koken van de wort word gebruikt schijnt niet heel veel uit te maken. Dure kandijsuiker is vaak te koop in de mooie dikke brokken. Maar volgens een deskundige van de suikerunie zou dit hetzelfde zijn als kirstalsuiker, wat goedkoper te vinden in.
Algemeen - Welke apparatuur heb ik zoal nodig als ik wil gaan brouwen
Voor het brouwen met graan (dus geen extract) heb je best veel spulletjes nodig. Ik heb een lijst met apparatuur gemaakt inclusief prijzen en links. Een voorbeeld van een startset vind je hier.
Brouwen - Hoeveelheid water tijdens het brouwen
De gangbare regel voor maischwater is: Kilogram mout x 3,5
De gangbare regel voor spoelwater is: Kilogram mout x 2
Alles is uiteraard afhankelijk van de grote van je maischketel. Mijn ketel is 30 liter, laatst had ik een recept waar 9 kilo mout in ging. Dit zou betekenen 9 x 3,5 = 31,5 liter water. Omdat dit niet past heb ik de hoeveelheid water aangepast.
Voor het spoelwater geldt hetzelfde, maak ruim water klaar (80gr.) Tijdens het spoelen spoel je net zolang totdat de kookketel vol is. Je wilt immers niet minder bier brouwen dan op het recept staat.
Brouwen - Wat is de Diacetyl rust
Sommige gisten hebben een zogenaamde Diacetyl rust nodig. Vaak staat dit beschreven op de verpakking of website van de gist fabrikant, een voorbeeld is Wyeast 2124. Bij elke vergisting zal er Diacetyl ontstaan, maar bij teveel van dit stofje zal het bier naar boter gaan smaken, dit is geen fijne bijsmaak.
Om dit te voorkomen is dus de Diacetyl rust nodig. Zorg dat tijdens de hoofdvergisting het bier nog niet helemaal is uitgegist. Voordat de hoofdvergsiting klaar is hevel je het bier over (in een gistfles) en laat het een dag op dezelfde temperatuur staan als de hoofdvergsiting. Zet het bier daarna pas weg voor de lagering.
Algemeen - Volume van je brouwsel bepalen
Ik weeg regelmatig na het brouwen en na het vergisten het gewicht van mijn brouwsels. Bier weegt iets zwaarder dan water, maar het verschil is in deze kleine hoerveelheden te verwaarlozen. Om de inhoud te bepalen moet je wel het leeggewicht van je gebruikte fles of vat weten. Hieronder een kleine tabel met het gewicht van de verschillende flessen. Het gewicht hieronder is zonder de mand!
| 5 liter glazen fles | 1600 gram |
| 10 liter glazen fles | 3 kilogram |
| 20 liter glazen fles | 3,4 kilogram |
| 25 liter glazen fles | 3,9 kilogram |
| 35 liter Snubnose met frame | 1,9 kilogram |
| 40 liter plastic Kruizinga vat | 1400 gram |
| 30 liter wit plastic vat | 1200 gram |
Brouwen - Verhouding SG en hoeveelheid suiker. Suiker bijstellen
In onderstaande tabel kun je aflezen hoeveel suiker bij een SG waarde past. Als de SG waarde na vergisting nog te hoog is zal je alcohol percentage te laag zijn. Om dit te herstellen kun je onderstaande tabel ook gebruiken, voor een voorbeeld, zie onder.
| Meet het SG van je wort met een hydrometer |
| Kijk in de SG kolom van de tabel wat de aanwezige hoeveelheid suiker is en hoeveel alcohol daardoor geproduceerd zou kunnen worden |
| Als je meer alcohol in je bier wilt; kijk in de tabel hoeveel suiker daarvoor nodig is en vergelijk het met de hoeveelheid suiker die al aanwezig is in de wort |
| Reken uit hoeveel extra suiker je nodig hebt om het SG te verhogen naar het verlangde SG en voeg dat toe aan je wort |
| Eind | SG | ||||||||||||||||
| Gemeten | 1004 | 1006 | 1008 | 1010 | 1012 | 1014 | 1016 | 1018 | 1020 | 1022 | 1024 | 1026 | 1028 | 1030 | |||
| Suiker g/l | 10 | 15 | 20 | 25 | 30 | 35 | 40 | 45 | 50 | 55 | 60 | 65 | 70 | 75 | |||
| Alcohol | |||||||||||||||||
| 1030 | 75 | 3,4 | 3,1 | 2,9 | 2,6 | 2,3 | 2,1 | 1,8 | 1,6 | 1,3 | 1 | 0,8 | 0,5 | 0,3 | 0 | ||
| 1035 | 87 | 4 | 3,8 | 3,5 | 3,3 | 3 | 2,7 | 2,5 | 2,2 | 2 | 1,7 | 1,4 | 1,2 | 0,9 | 0,7 | ||
| 1040 | 100 | 4,7 | 4,4 | 4,2 | 3,9 | 3,6 | 3,4 | 3,1 | 2,9 | 2,6 | 2,4 | 2,1 | 1,8 | 1,6 | 1,3 | ||
| 1045 | 112 | 5,3 | 5,1 | 4,8 | 4,6 | 4,3 | 4 | 3,8 | 3,5 | 3,3 | 3 | 2,7 | 2,5 | 2,2 | 2 | ||
| 1050 | 123 | 6 | 5,7 | 5,5 | 5,2 | 4,9 | 4,7 | 4,4 | 4,2 | 3,9 | 3,7 | 3,4 | 3,1 | 2,9 | 2,6 | ||
| 1055 | 135 | 6,6 | 6,4 | 6,1 | 5,9 | 5,6 | 5,3 | 5,1 | 4,8 | 4,6 | 4,3 | 4,1 | 3,8 | 3,5 | 3,3 | ||
| Begin SG | 1060 | 147 | 7,3 | 7 | 6,8 | 6,5 | 6,3 | 6 | 5,7 | 5,5 | 5,2 | 5 | 4,7 | 4,4 | 4,2 | 3,9 | |
| 1065 | 158 | 7,9 | 7,7 | 7,4 | 7,2 | 6,9 | 6,6 | 6,4 | 6,1 | 5,9 | 5,6 | 5,4 | 5,1 | 4,8 | 4,6 | ||
| 1070 | 170 | 8,6 | 8,3 | 8,1 | 7,8 | 7,6 | 7,3 | 7 | 6,8 | 6,5 | 6,3 | 6 | 5,8 | 5,5 | 5,2 | ||
| 1075 | 181 | 9,2 | 9 | 8,7 | 8,5 | 8,2 | 7,9 | 7,7 | 7,4 | 7,2 | 6,9 | 6,7 | 6,4 | 6,1 | 5,9 | ||
| 1080 | 193 | 9,9 | 9,6 | 9,4 | 9,1 | 8,9 | 8,6 | 8,3 | 8,1 | 7,8 | 7,6 | 7,1 | 7 | 6,9 | 6,5 | ||
| 1085 | 204 | 10,5 | 10,3 | 10 | 9,8 | 9,5 | 9,3 | 9 | 8,7 | 8,5 | 8,2 | 8 | 7,7 | 7,5 | 7,2 | ||
| 1090 | 215 | 11,2 | 10,9 | 10,7 | 10,4 | 10,2 | 9,9 | 9,6 | 9,4 | 9,1 | 8,9 | 8,6 | 8,4 | 8,1 | 7,9 | ||
| 1095 | 226 | 11,8 | 11,6 | 11,3 | 11,1 | 10,8 | 10,6 | 10,3 | 10 | 9,8 | 9,5 | 9,3 | 9 | 8,8 | 8,5 | ||
| 1100 | 237 | 12,5 | 12,2 | 12 | 11,7 | 11,5 | 11,2 | 11 | 10,7 | 10,4 | 10,2 | 9,9 | 9,7 | 9,4 | 9,2 | ||
| 1105 | 248 | 13,1 | 12,9 | 12,6 | 12,4 | 12,1 | 11,9 | 11,6 | 11,4 | 11,1 | 10,8 | 10,6 | 10,3 | 10,1 | 9,8 | ||
| 1110 | 258 | 13,8 | 13,5 | 13,3 | 13 | 12,8 | 12,5 | 12,3 | 12 | 11,7 | 11,5 | 11,2 | 11 | 10,7 | 10,5 |
Voorbeeld:
Je bier maken met 6% alcohol. Je verwacht dat het SG na vergisting 1010 zal zijn. De meting voor vergisting geeft echter een SG van 1040. In the tabel zie je dat er 100 gram per liter suiker aanwezig is en dat het alcohol percentage na vergisting uitkomt op 3,9%. Dit is duidelijk veel te weinig.
In de tabel zie je ook dat er 135 gram per liter is om een alcohol percentage te bereiken van 5,9%. Om dit te bereiken moet je dus nog 135 – 100= 35 gram per liter toevoegen.
Brouwen - Een beter rendement behalen
Voor een beter rendement zou je onderstaande tips kunnen proberen
| Maischwater: 3 tot 3,5 liter per KG. Spoelwater: 2 liter per KG |
| Klam schroten, kafjes heel laten. 10 ml water per KG mout doorscheppen voor het schroten |
| Na 10 minuten maischen pH beslag meten, ideaal is 5.2. Eventueel aanzuren |
| Warmer spoelwater gebruiken omdat dit vaak snel afkoelt, bv 85C |
| pH van het spoelwater meten de pH van water is vrijwel altijd te hoog |
| Tijdens het maischen elke 10-15 minuten het beslag een aantal malen omroeren |
| Uitmaschen SG meten, pH bepalen |
| Na maischen het neslag goed doorscheppen en 10 minuten laten rusten om een goed filterbed te vormen |
| Tijdens spoelen de Wort voortdurend circuleren met maatbeker tot het helder is |
| 60 minuten spoelen, als 1 CM op de bostel staat, spoelwater erop sprenkelen |
| Spoelen tot SG van laatste uitloop 1010 is (pH = 6.0) |
| Inhoud kookpan bepalen door de ruimte tussen de bovenrand en de wort te meten |
| Tijdens het koken een SG meting doen |
| Bovenstaande metingen in bv Brouwhulp ingeven om zo het rendement te bepalen |
Algemeen - Hoelang gaat een gasfles mee
Als je een goede gasregelaar hebt kun je erg lang doen met een gasfles. Ik gebruik de grijze Primagaz flessen van 12,3KG. Met deze fles kan ik ongeveer 15 keer brouwen. Het ligt er uiteraard aan hoelang je kookt en welke maischschema's je gebruikt. Al met al is gas dus erg efficient.
Algemeen - Heel veel tips voor beginnende hobbybrouwers
Op deze website staan heel veel tips voor beginnende hobbybrouwers. De tips staan netjes gerubriceerd en zijn zo makkelijk te vinden.
Vergisting - Welke gist past het best bij mijn bier
Deze vraag is lastig te beantwoorden omdat we niet weten wat het uiteindelijke doel is van jouw brouwsel. Er is wel een lijstje met de oorsprong van commerciele gisten te vinden. In dit lijstje vind je van de merken Wyeast en White Labs wat de oorsprong is van het zakje gist voor zover beken. Zie deze website van Mr Malty
Vergisting - Hoeveel gist heb ik nodig voor mijn brouwsel
De hoeveel gist die je nodig hebt hangt af van het begin SG van je wort (OG) en de hoeveelheid wort. Mr malty heeft een handige calculator gemaakt voor vloeibare en droge gist. Zie hier
Bottelen - Het bottelen gaat heel langzaam
Als je een hevel gebruikt tijdens het bottelen moet je opletten dat alles luchtdicht is. In sommige gevallen moet je bij een koppeling een slangenklem plaatsen. Als het bottelen dan nog steeds langzaam gaat moet je er voor zorgen dat je fles of emmer met bier een stuk hoger staat dan de onderkant van je hevelslang.
Wat ook vaak gebeurd is dat er teveel lucht in de hevelslang zit. Dit is op te lossen door de slang leeg te maken en opnieuw aan te zuigen. Je zorgt er dan voor dat je aanzuigt met de slang horizontaal zodat het bier dat je aanzuigt niet terugloopt in de fles tijdens het aanzuigen.
Vergisting - Moet ik mijn starter beluchten
Ja en nee, dit ligt aan de manier van starten. Als je geen magneet roerder en bijbehorende erlemeyer met waterstop hebt moet je wel zuurstof aan de starter toevoegen. De gist is nu eenmaal vitaler met het toevoegen van zuurstof. Met een aquarium pompje is het eenvoudig om zuurtstof aan je starter toe te voegen.
Als je een magneet roerder hebt en je erlemeyer extra ruimte heeft voor zuurstof, hoeft er geen extra zuurstof worden toegevoegd. Ik heb een erlemeyer van 2 liter, ik vul deze met niet meer dan 1,5 liter. Er is dan voldoende zuurstof aanwezig tijdens het roeren om de gist juist te starten. Het is beter om een beetje zuurstof toe te voegen dan helemaal niets.
Ingrediënten - Swaen mout alternatieven
Ik probeer zoveel mogelijk mout van De Swaen uit Nederland te gebruiken. De Swaen hanteerd echter z'n eigen namen voor de mout. Met onderstaande lijst kun je de mouten van De Swaen vergelijken met die van oa Weyermann en Dingemans
Klik op de link hieronder om de lijst te downloaden (rechtsklikken - Opslaan als).
Download hier de Swaen Malt Substitution Chart
Vergisting - De hoeveelheid alcohol bepalen
Het bepalen van de zuivere hoeveelheid alcohol is voor een thuisbrouwer niet mogelijk. Wel is het mogelijk om dmv een hydrometer het soortelijk gewicht (SG) van de vloeistof te bepalen. Dit gebeurd bij 20 graden. Na het brouwen, voordat je het bier laat gisten meet je het SG. Vaak bevindt het begin SG zich dit ergens rond de 1050. Als de eerste en tweede gisting achter de rug zijn, net voor het bottelen meet je nogmaals het SG. Dit eind SG zal lager zijn dan het begin SG. Met de volgende formule kun je het alcohol percentage berekenen: